Gęstość bezwzględna (ang. density), jest stosunkiem masy określonej objętości wina lub moszczu m w określonej temperaturze t °C do jej objętości V. Gęstość w układzie SI wyraża się w kg/m³ i oznacza symbolem ρt .
Gęstość bezwzględna jest to wielkość fizyczna charakterystyczna dla danej substancji w danej temperaturze i pod danym ciśnieniem, określająca masę tej substancji w jednostkowej objętości.
Gęstość większości substancji jest zależna od warunków otoczenia, w szczególności od temperatury (zmniejsza się wraz z jej wzrostem, co wynika z rozszerzalności objętościowej substancji) i ciśnienia (rośnie ze wzrostem ciśnienia, wskutek ściśliwości substancji; dotyczy to zwłaszcza cieczy i gazów).
Gęstość względna (ciężar właściwy, ang. specific gravity – SG) to niemianowana liczba wskazująca stosunek gęstości wina lub moszczu w temperaturze odniesienia do gęstości wody w temperaturze odniesienia.
Gęstość względna jest to stosunek masy określonej objętości badanej substancji w temperaturze odniesienia t do masy takiej samej objętości substancji porównawczej w temperaturze odniesienia tr.
Zwykle temperaturą odniesienia dla gęstości badanej cieczy jest temperatura 20°C. Substancją przyjętą jako porównawczą jest woda o temperaturze 4°C, w której 1 cm³ wody ma masę 1 g (dokładnie w temperaturze 3,98°C), lub woda o temperaturze 20°C. Symbolem* gęstości względnej jest lub .
* Indeksy przy symbolu gęstości zawsze oznaczają temperaturę określoną w stopniach Celsjusza.
Ponieważ masa właściwa wody w temperaturze 4°C równa jest 1 g/cm³ to gęstość względna badanej substancji w tej temperaturze równa jest liczbowo jej gęstości bezwzględnej i może być podawana z mianem (np. g/cm³).
Do pomiaru gęstości cieczy używa się areometrów, piknometrów, wag hydrostatycznych oraz elektronicznych gęstościomierzy oscylacyjnych.
W przypadku bardzo dokładnych pomiarów gęstości wina należy jeszcze uwzględnić poprawkę na zawarty w nim dwutlenek siarki (SO₂):
gdzie:
– gęstość skorygowana, – gęstość zmierzona, TSO₂ – całkowita zawartość dwutlenku siarki, SO₂ [g/l].
Absolwent Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej. Absolwent Metrologii Chemicznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Adiunkt w Instytucie Nauk o Jakości i Zarządzania Produktem UE w Krakowie.
Członek Małopolskiego Stowarzyszenia Winiarzy, członek-założyciel Stowarzyszenia Winiarzy Jury Krakowskiej. Wykładowca Podkarpackiej Akademii Wina w Jaśle. Operator sekatora w rodzinnej Winnicy Wesoła. Kurator danych i twórca Mapy Polskich Winnic. Entuzjasta win szczerych.